Jos Wolbertus beschreef de historie van de Tegelse biljartverenigingen, met in het bijzonder Ons Genoegen. Deze vereniging vierde in 2025 haar 100-jarig bestaan. 

 

Tegelen kent anno 2025 nog altijd een rijke biljarttraditie. Veel verenigingen vinden hun thuis in gemeenschapshuis De Glazenap, waar onder andere de volgende clubs actief zijn:

  • BC ’t Heibloempje
  • BC De Glazenap
  • BC De Spechten
  • GBV Dök d’r Naeve
  • BV Steyl

In café Van Tienen aan de Kaldenkerkerweg vinden we BC Tegelen, voortgekomen uit BC De Ketsers. En in café De Lange aan de Posthuisstraat huist BC Ons Genoegen, de oudste biljartvereniging van Tegelen, opgericht in 1925.

Om meteen met de deur in huis te vallen: nee, Ons Genoegen is niet de oudste biljartvereniging van Nederland. In Amsterdam en Groningen bestaan verenigingen die al sinds 1911 actief zijn.

Misschien wel de oudste van Limburg? Binnen de bij de KBB aangesloten verenigingen zou dat kunnen, maar veel biljartclubs zijn niet georganiseerd, waardoor hun oprichtingsdata onbekend zijn. Ook Ons Genoegen is niet aangesloten bij de landelijke bond. Wat we wél met zekerheid weten: Ons Genoegen is de oudste biljartvereniging van Tegelen.

 

Biljartclubs die niet meer bestaan

  • Ons Ons
  • Tegelen
  • In den Oeles
  • O.B.K. (Oefening Baart Kunst)
  • T.O.P. (Tot Ons Plezier)
  • Oeles (niet te verwarren met In den Oeles)
  • Ons Genoegen
  • De Ketsers

Advertentie uit 1919 Bron: Delpher

De jaren ’20

Biljarten kende men in Tegelen al langer, maar echte verenigingen nog niet. Vermoedelijk hebben de kasteleins hierin een belangrijke rol gespeeld.

Na de Eerste Wereldoorlog heersten armoede en honger, ook in Nederland. De kasteleins moesten zien te overleven, en hoe trek je vaste klanten naar je café? Door ze vertier te bieden — bijvoorbeeld door een biljartvereniging op te richten. En zo geschiedde.

 

1924 – Oprichting van een biljartclub in Tegelen. Bron: Delpher.

Binnen korte tijd zagen meerdere verenigingen het levenslicht:

  • Onder Ons in café Doesborgh aan de Hoogstraat
  • Ons Genoegen in café Linsen aan de Posthuisstraat
  • BC Tegelen bij Driessen aan de Kerkstraat
  • Oefening Baart Kunst in café Roemen in Steyl

Ook in het Volkshuis aan de Kerkstraat werd een biljartvereniging opgericht.

Men sprak destijds van een “billardvereniging”. De namen waren niet altijd origineel — door heel Nederland kwamen clubs met de naam Ons Genoegen voor. Zelfs in Tegelen bestonden een beugelclub en een zangvereniging met dezelfde naam.

In 1930 telden Venlo, Blerick, Tegelen en Belfeld samen al 25 biljartverenigingen, al waren ze lang niet allemaal officieel georganiseerd.

 

Samenwerking en organisatie

Binnen de clubs werden vele onderlinge wedstrijden gespeeld — persoonlijke competities tussen de leden.
Om echter tegen andere verenigingen te kunnen spelen, was samenwerking nodig: een biljartbond.

In oktober 1928 richtten vier verenigingen uit Tegelen en Belfeld samen een eigen bond op. Ze organiseerden wedstrijden met A- en B-teams.

De Tegelse Biljartbond. Bron: Delpher.

Later sloten zij zich aan bij de Venlose Biljartbond, die in 1930 gedeeltelijk opging in de Noord-Limburgse Bond. Sommige verenigingen bleven de Venlose bond trouw, anderen stapten over. Een groot aantal bleef echter onafhankelijk — ook in Tegelen.

In 1941 veranderde de organisatie, mogelijk op last van de bezetter. De verenigingen kwamen onder de paraplu van de Nederlandse Biljartbond, die districten instelde, waaronder Tegelen. Dit duurde tot 1944, daarna verdwijnen de vermeldingen.

In 1945 worden de lokale wedsrtrijden  weer hervat onder de noemer van de Tegelse biljartbond. Wanneer de verenigingen zich uiteindelijk weer aansluiten bij de Venlose bond, is helaas niet bekend.

 

Biljartvereniging Ons Genoegen – opgericht in 1925

De beginjaren

Volgens overlevering werd BC Ons Genoegen opgericht op 28 november 1925. De oprichtingsakte is helaas niet bewaard gebleven, maar de eerste activiteiten worden genoemd in maart 1926. Toen organiseerde de vereniging een biljarttoernooi met fraaie prijzen. De hoofdprijs was een klok; andere prijzen waren een carbidlamp, een kapstok, een schilderij en een scheermes. De klok ging uiteindelijk niet naar Tegelen, maar naar Limmel.

Biljarten werd steeds populairder in Tegelen en omstreken. Nieuwe verenigingen werden opgericht, vaak zonder zich aan te sluiten bij een bond.

Enkele leden van Ons Genoegen in 1930 Bron: Delpher.

In 1941 vierde men het derde lustrum, vermoedelijk iets later dan gepland vanwege de oorlog.

Leden van Ons Genoegen, 1941. Zittend voor café Doesborgh. Collectie Henk Noten.

In 1943 organiseerde de afdeling Tegelen nog een persoonlijk biljarttoernooi voor iedereen die wilde deelnemen.

In 1944, tijdens de bevrijding, nam de heer Doesborgh – lid van Ons Genoegen – deel aan de Nederlandse kampioenschappen klein biljart in Rotterdam. De uitslag is helaas onbekend.

Na de oorlog werd de draad weer opgepakt. Leden kwamen en gingen. In het reglement stond dat ieder nieuw lid eerst goedgekeurd moest worden door de algemene ledenvergadering — iets wat anno 2025 niet meer van toepassing is.

Op 12 november 1945 startte de competitie opnieuw, met deelname van Ons Genoegen. Een week eerder vierde men het 20-jarig bestaan met een drukbezochte receptie.

In 1950 volgde het zilveren jubileum met opnieuw een feestelijke receptie. Toevallig vierde op dezelfde dag de biljartvereniging Ons Genot uit Tegelen haar 15-jarig bestaan.

50 jaar Ons Genoegen. Collectie GVA.

Naar het honderdjarig jubileum

Vlak voor het 75-jarig bestaan stuurde het bestuur een noodkreet naar de leden. Men vreesde dat het jubileum niet gehaald zou worden — laat staan het honderdjarig. De vereniging kampte met financiële problemen: er werd te veel uitgegeven en de inkomsten bleven achter.

Het bestuur riep de leden op om mee te denken over acties om meer geld in te zamelen. Met succes.

Want in 2025 viert BC Ons Genoegen, samen met haar 21 leden, als oudste biljartvereniging van Tegelen haar 100-jarig jubileum.

 

Locaties

Bron Delpher waarbij de journalist de Venlose Pontanusstraat verwisselt met de Posthuisstraat

Ons Genoegen werd in 1925 opgericht in café P. Linssen, later café Marks later ’t Poshoes,  aan de Posthuisstraat. Opmerkelijk is dat in 1941 de foto van het 15 jarig bestaan genomen is bij café Doesborg aan de Hoogstraat, het oprichtingslokaal van biljartvereniging Ons Genot. Mogelijk dat Ons Genoegen hier tijdelijk onderdak heeft gevonden.

Na de sluiting daarvan vond men onderdak in café De Lange, eveneens aan de Posthuisstraat — waar nog altijd gebiljart wordt.

 

Jos Wolbertus